HET KERSTVERHAAL VOLGENS THOMAS

op dinsdagavond 20 december 2022, Ontmoetinghuis Moderne Devotie

Beste reizigers,

1 Ja, zo spreek ik jullie vanavond aan tijdens deze kerstdevotie-maaltijd. Ik hoorde deze aanhef zojuist, toen ik aankwam op het NS-station van Zwolle. Beste reizigers…en ik dacht: zo is het maar net. Wij zijn allemaal op reis. Wij zijn onderweg van de wieg tot het graf. Als moderne pelgrims volgen wij het mystieke spoor. Ons leven zit vol pieken en dalen, vol blijde en trieste momenten. En de levenskunst die ik als monnik altijd wilde delen met mijn leerlingen en lezers is deze: volg niet jezelf na, dat schiet niet op. Maar volg Christus na, dan kom je als reiziger het verst.

Zoals jullie weten leefde ik lang geleden op de Agnietenberg in een klooster. Daar schreef ik de Bijbel diverse malen over met de hand. Daar vierde ik met mijn medebroeders de dagelijkse getijdediensten. Daar schreef ik mijn traktaten als een soort reisgids, een persoonlijke handreiking voor de geestelijke reis hier op aarde.
Goed, ik realiseer me ineens dat mijn woorden soms een beetje vroom en heilig kunnen overkomen, maar je bent nou eenmaal een moderne devoot of je bent het niet.
Overigens boden wij als kloosterlingen ook onderdak aan reizigers en vreemdelingen die aanklopten bij onze poort, maar dit terzijde.

2 Eén van de boeken die ik schreef, noemde ik “Het leven van Jezus Christus”. Zeker, dit werk is minder bekend en minder populair dan mijn hoofdwerk ‘De Navolging van Christus’, maar ik heb het met dezelfde passie en met hetzelfde doel geschreven. Ik volg daarin biddend en mediterend het levensverhaal van Jezus. Jullie kennen de Bijbelverhalen over Hem natuurlijk uit jullie hoofd. En toch: kennen en kennen, dat zijn twee dingen. De Bijbel is niet in de eerste plaats bedoeld als kennisboek, of voorwerp van hoogdravende wetenschap of onbegrijpelijke theologie. Daar had ik toen in de 15e eeuw al een bloedhekel aan, en nog steeds.
Neen, de Bijbel wil vooral gelezen worden als een persoonlijke reisgids, als een spiegel, als een muziekstuk. Als ik erin lees, dat hoor ik mezelf tegen te komen en mezelf opnieuw te ontdekken. Iemand zei eens: Niet ik lees de Bijbel, maar de Bijbel leest mij!!! Dat vind ik mooi gezegd. Iets om vast te houden en over te mijmeren onder de kerstboom.

3 Enfin, in mijn Jezusboek start ik vanzelfsprekend met het Kerstverhaal. Maar ik doe het wel anders dan de evangelisten. Ik wissel mijn meditaties steeds af met een loflied of dankgebed. Dat adviseer ik jullie ook te doen. Vul voor de namen van hoofdrolspelers zoals Jozef, Maria, de herders en de wijzen uit het Oosten voor de verandering eens je eigen naam in. En laat het reisverhaal vervolgens als nieuw op je inwerken. Je zult merken dat je dan als vanzelf gaat bidden en zingen. Net als dat vanavond gebeurt, hoop ik.

Goed, ik begin mijn meditatieve boek over de reis van Jezus met ons dan ook met dit motto: Oefen je in het leven en lijden van Jezus Christus. Heb Christus lief, volg Jezus, omarm de gekruisigde. M.a.w. probeer op jouw levensreis steeds weer verbinding te maken met het mysterie van de liefde van Christus en verbinding met de concrete praktijk van de navolging in goede dagen en in kwade dagen.

4 Het wordt nu hoog tijd om naar het geheim van Kerst toe te gaan. Dat is volgens mij het geheim van het vleesgeworden woord. Eigenlijk zegt de evangelist Johannes het heel mooi: Het Woord werd vlees en woont in ons. Jezus wordt nog steeds vlees, als wij openstaan voor Zijn Verhaal en Zijn Hoogste Woord (Liefde) body krijgt in ons eigen levensverhaal.

Mij treft allereerst het feit dat Jezus niet geboren is in een groot en luxe paleis. Neen, hij kwam ter wereld in een vieze stal. Hij werd neergelegd in een nauwe voederbak. De evangelist Lucas vertelt ons dit met een bedoeling: het hele kerstgebeuren geschiedt in een sfeer van nederigheid en armoede. Alleen in het kleine, onooglijke, alleen in armoede en eenvoud, tussen doodgewone mensen en beesten, alleen daar valt het geheim van het Vleesgeworden Woord (Liefde) te ontdekken en te ervaren. Daar en nergens anders. Wij zullen dus in het rijke Westen steeds weer ons best moeten doen om tot die kinderlijke eenvoud en heilige nederigheid terug te keren. Een opdracht dus en die is nog steeds actueel in deze tijden met zijn vele crises.

5 Kerst begint pas echt, als ik in de heilige voetstappen van Jezus’ ootmoed en armoede treed. Zo schreef ik dat 600 jaar geleden en ik zet er vanavond een dikke streep onder. (nogmaals..) Als ik zo meereis met Jezus in alle eenvoud, dan kan ik me omvormen tot een kind naar zijn hart, een Christuskind. Wil ik zelf dus kerstkind worden? Opnieuw geboren worden? Enfin, denk daar maar eens over na. En neem deze vraag maar mee in je meditatie en gebed.

Er is nog iets waar ik een streep onder wil zetten. De kleine Jezus huilt in de voederbak. Het is ten diepste God die huilt. Hij huilt mee met de wereld en met alle mensen die verdriet hebben. Hij is solidair met allen die wenen. Vluchtelingen, armen, oorlogsslachtoffers, etc. Hij huilt mee. En één van die vele mensen ben jij! Laat dit huilende kind een troost voor jou worden, als jij pijn en verdriet hebt.

Hoe zou dat kunnen? Een medebroeder wees me eens naar een beeld van Maria in het klooster. Moeder Maria geeft haar kleine kind Jezus de borst. Mijn collega had daar lang bij gemediteerd. Hij zei: Thomas, dat moet jij ook doen. En zo raakte ik diep onder de indruk van die moederborst en moedermelk. Natuurlijk, het is een vrije associatie, maar zo kan dat soms gaan bij het Bijbellezen. Laat je maar verrassen door je fantasie en opborrelende kerstgedachten. Die moedermelk van Maria aan Jezus verwijst naar mijn idee naar al het heilige voedsel dat God wil geven aan ons, als wij hongeren en dorsten naar gerechtigheid. Die melk van de heilige maagd staat voor een groots geheim: het is het verrukkelijke liefdessap dat God ons schenkt voor onze ziel. Helemaal gratis. Steeds als wij voor onze levensreis Zijn Woord als heilzaam voedsel overdenken, dan kan ons dat nieuwe kracht en troost geven op ons levenspad. Let maar op.

Ik maak een sprongetje in het Kerstverhaal. Jullie willen natuurlijk weer eten, nu we het over moedermelk hebben… en dat snap ik best.

6 Ik kom nu bij het voedzame verhaal over de wijzen uit het Oosten. Ook dat kerstverhaal kunnen jullie wel dromen. Maar lukt het nog om er vandaag opnieuw voeding en feeling mee te krijgen. Ik noem de wijzen liever Magiërs. Ze lazen de sterren en deden aan magie. Ze zagen al turend naar de sterrenhemel ineens de ster van hun diepste verlangen oplichten. En dat licht bracht hen bij de kleine Jezus.
Ze vielen in de stal bij de voerbak op hun knieën en gaven hem koninklijke geschenken: goud, wierook en mirre.
Ja, wat willen wij Christus vandaag geven? Je kunt deze magische geschenken ook symbolisch invullen. Een medebroeder suggereerde eens dit: het goud van de liefde, de wierook van de hoop en de mirre van godsvertrouwen in moeilijke tijden.
Zelf heb ik nog een andere uitleg die ik jullie graag meegeef. Ik zie goud in alle gebaren van eenvoud en nederigheid. Liefde kost niks en is toch goud waard. Daar hebben jullie vast wel voorbeelden van in je eigen leven.
Ik wens je het goud van de eenvoud toe.

En dan de mirre: symbool van het lijden. Leg jouw eigen bitterheid en smart eens in handen van Jezus, die omwille van zijn liefde tot het uiterste geleden heeft en gestorven is. Verbind jouw pijn met zijn pijn. Bied Hem het kerstgeschenk van jouw crisis aan. Het geschenk van jouw verdriet en rouw. Van jouw eenzaamheid en neerslachtigheid. Geef Hem jouw mirre cadeau en alles zal anders worden.

7 Tenslotte het geschenk van de wierook. In het klooster bidden wij dagelijks met de psalmdichter (psalm 141 voor de liefhebbers): Laat mijn gebed mogen stijgen als wierook omhoog tot Uw Aanschijn. Wierook is het geschenk van het onophoudelijke bidden. Verbind alle dingen, alle mensen en heel jouw hebben en houden maar met de Ene, het Vleesgeworden Woord, Licht in het donker. Door alles te verbinden met God en op te laten stijgen ten hemel komt jouw leven in een ander licht te staan. Het wordt als wierook. Het gaat lekker ruiken. Het wordt anders.

Goed, beste reizigers, deze kerstgedachten schreef ik lang geleden al eens op in mijn klooster niet ver hier vandaag. Ik bied ze deze avond opnieuw aan ter overdenking anno 2022.
Denk met de Kerstdagen nog eens aan deze spirituele reistips. Mijmer nog eens bij de kerstboom over de hemelse moedermelk, de welriekende gebeden, de gave van al je tranen en zorgen, en het goud van de liefde die het beste bloeit in alle eenvoud en dienstbaarheid.

Ik wens jullie een goede reis. Ga met God en Hij zal met je zijn.

Pax et bonum, Vrede en alle goeds.

Thomas